fullrecord |
[{"key": "dc.contributor.advisor", "value": "Ihalainen, Johanna", "language": "", "element": "contributor", "qualifier": "advisor", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.advisor", "value": "Kyr\u00f6l\u00e4inen, Heikki", "language": "", "element": "contributor", "qualifier": "advisor", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.author", "value": "Matikainen, Elina", "language": "", "element": "contributor", "qualifier": "author", "schema": "dc"}, {"key": "dc.date.accessioned", "value": "2022-05-12T05:44:31Z", "language": null, "element": "date", "qualifier": "accessioned", "schema": "dc"}, {"key": "dc.date.available", "value": "2022-05-12T05:44:31Z", "language": null, "element": "date", "qualifier": "available", "schema": "dc"}, {"key": "dc.date.issued", "value": "2022", "language": "", "element": "date", "qualifier": "issued", "schema": "dc"}, {"key": "dc.identifier.uri", "value": "https://jyx.jyu.fi/handle/123456789/81017", "language": null, "element": "identifier", "qualifier": "uri", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.abstract", "value": "Johdanto. Urheilu on yhteydess\u00e4 h\u00e4iriintyneen sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytymisen ja sy\u00f6mish\u00e4iri\u00f6iden riskiin. Erityisesti laihuutta korostavissa painosensitiivisiss\u00e4 lajeissa h\u00e4iriintynytt\u00e4 sy\u00f6mist\u00e4 esiintyy enemm\u00e4n. Sy\u00f6misen h\u00e4iriintyminen voi pienent\u00e4\u00e4 energiansaantia, ja se voi olla matalan energiansaatavuuden taustalla. H\u00e4iriintynyt sy\u00f6minen voi vaikuttaa mm. kehonkoostumukseen, hormonitoimintaan sek\u00e4 kuukautish\u00e4iri\u00f6ihin. T\u00e4m\u00e4n tutkimuksen tarkoituksena oli selvitt\u00e4\u00e4 suomalaisten naisurheilijoiden h\u00e4iriintyneen sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytymisen esiintymist\u00e4 painosensitiivisiss\u00e4 ja v\u00e4hemm\u00e4n painosensitiivisiss\u00e4 lajeissa sek\u00e4 tarkastella vaikutuksia ravitsemustilaan, kehonkoostumukseen, hormonitoimintaan ja kuukautish\u00e4iri\u00f6ihin. \nMenetelm\u00e4t. Poikkileikkaustutkimukseen osallistui yhteens\u00e4 167 tutkittavaa, jotka jaettiin painosensitiivisten (PS) lajien ryhm\u00e4\u00e4n (n=62) ja v\u00e4hemm\u00e4n painosensitiivisten (VPS) lajien ryhm\u00e4\u00e4n (n=105). H\u00e4iriintynytt\u00e4 sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytymist\u00e4 mitattiin EDE-Q-kyselyn (Eating Disorder Examination Questionnaire) pisteiden avulla. Kolmen vuorokauden ruoka- ja aktiivisuusp\u00e4iv\u00e4kirjojen avulla m\u00e4\u00e4ritettiin energiansaanti (EI), energiansaatavuus (EA) ja liikunnan aikaansaama energiankulutus (EEE). Rasvaprosentti (F%), rasvamassa (FM), rasvaton massa (FFM) ja lihasmassa (LM) m\u00e4\u00e4ritettiin kaksienergisen r\u00f6ntgens\u00e4teen absorptiometrian (DXA, dual-energy X-ray absorptiometry) avulla. Verin\u00e4ytteest\u00e4 analysoitiin seerumin kortisoli, leptiini ja kilpirauhashormonit (T3, T4 ja TSH). Lis\u00e4ksi tarkasteltiin kuukautisstatuksen yhteyksi\u00e4 h\u00e4iriintyneeseen sy\u00f6miseen. \nTulokset. PS-ryhm\u00e4ss\u00e4 h\u00e4iriintynytt\u00e4 sy\u00f6mist\u00e4 esiintyi enemm\u00e4n kuin VPS-ryhm\u00e4ss\u00e4. EI oli sit\u00e4 pienemp\u00e4\u00e4, mit\u00e4 enemm\u00e4n esiintyi h\u00e4iriintynytt\u00e4 sy\u00f6mist\u00e4 molemmilla ryhmill\u00e4, mutta h\u00e4iriintynyt sy\u00f6minen ei ollut yhteydess\u00e4 EA:n. VPS-ryhm\u00e4ll\u00e4 EEE oli pienemp\u00e4\u00e4 urheilijoilla, joilla oli enemm\u00e4n h\u00e4iriintynytt\u00e4 sy\u00f6mist\u00e4. H\u00e4iriintynyt sy\u00f6minen oli yhteydess\u00e4 suurempaan FM:n molemmilla ryhmill\u00e4, ja suurempaan F%:n VPS-ryhm\u00e4ll\u00e4. H\u00e4iriintynyt sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytyminen oli yhteydess\u00e4 suurempaan leptiiniitasoon VPS-ryhm\u00e4ll\u00e4. H\u00e4iriintyneen sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytymisen ja kuukautish\u00e4iri\u00f6iden v\u00e4lill\u00e4 ei havaittu yhteytt\u00e4.\nPohdinta ja johtop\u00e4\u00e4t\u00f6kset. H\u00e4iriintynyt sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytyminen on yleisemp\u00e4\u00e4 PS-lajeissa, joissa alhaisempi kehon paino voi parantaa suorituskyky\u00e4, mutta t\u00e4m\u00e4 ei kuitenkaan sulje pois sit\u00e4, ett\u00e4 my\u00f6s VPS-lajien urheilijoilla voi esiinty\u00e4 h\u00e4iriintynytt\u00e4 sy\u00f6mist\u00e4. H\u00e4iriintynyt sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytyminen ei v\u00e4ltt\u00e4m\u00e4tt\u00e4 ole yhteydess\u00e4 EA:n, mutta sy\u00f6misen rajoittaminen n\u00e4kyy kuitenkin alhaisemman EI:n kautta. Vaikuttaa silt\u00e4, ett\u00e4 suurempi FM:n m\u00e4\u00e4r\u00e4 on riskitekij\u00e4 h\u00e4iriintyneelle sy\u00f6miselle urheilijoilla. Suurempi FM:n m\u00e4\u00e4r\u00e4 on usein yhteydess\u00e4 my\u00f6s suuremman leptiinitason kanssa, mik\u00e4 selitt\u00e4\u00e4 sen yhteyden h\u00e4iriintyneeseen sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytymiseen. Kuukautish\u00e4iri\u00f6iden ja h\u00e4iriintyneen sy\u00f6misen v\u00e4lill\u00e4 ei ilmennyt yhteytt\u00e4, mik\u00e4 voi johtua siit\u00e4, ett\u00e4 tutkittavilla ei esiintynyt matalaa energiansaatavuutta.", "language": "fi", "element": "description", "qualifier": "abstract", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.abstract", "value": "Introduction. Sports and particularly elite sports are associated with disordered eating and the risk of eating disorders. Especially in weight-sensitive sports that emphasize thinness there is a greater prevalence of disordered eating which may lead to decreased energy intake and can also be the cause of low energy availability. Disordered eating may affect physiological parameters such as body composition, endocrine function and menstrual dysfunction. The purpose of this study was to examine the prevalence of disordered eating in weight-sensitive and less-weight-sensitive sports. The effects of disordered eating on nutritional state, body composition, endocrine function and menstrual function was also observed.\nMethods. A total of 167 Finnish female athletes participated in this cross-sectional study. Subjects were classified into weight-sensitive sports group (n=62) and less-weight-sensitive sports group (n=105). Disordered eating was assessed by EDE-Q (Eating Disorder Examination Questionnaire). Data related to energy intake (EI), energy availability (EA) and exercise energy expenditure (EEE) were collected with 3-day prospective food and exercise record. Body fat mass, fat percent, fat-free mass and lean mass were measured with dual X-ray absorptiometry (DXA). Serum leptin, cortisol and thyroid hormones (T3, T4, TSH) were analyzed from blood samples drawn from the antecubital vein. For examining menstrual function and associations with disordered eating subjects were split into subgroups according to their menstrual status. \nResults. One of the main findings in this study revealed that more disordered eating occurred in athletes participating in weight-sensitive sports than in less-weight-sensitive sports. Disordered eating was not associated with EA. In both groups, EI was smaller in those subjects who reported more disordered eating. EEE was smaller in those subjects who reported more disordered eating in the less-weight-sensitive group. Disordered eating was associated with higher amount of body fat mass in both groups and in higher fat percent in the less-weight-sensitive group. Disordered eating was associated with higher serum leptin in less-weight-sensitive group. There was no association between disordered eating and menstrual dysfunction. \nDiscussion and conclusions. Disordered eating is more common in weight-sensitive sports that emphasize leanness, but this does not exclude the possibility of disordered eating in less-weight-sensitive sports. According to this study disordered eating is not associated with energy availability but restricted eating can be observed in lower energy intake. It appears that higher body fat mass is a risk factor for disordered eating in athletes. Higher fat mass is usually associated with higher leptin which explains its association with disordered eating. There was no association between menstrual dysfunction and disordered eating because menstrual dysfunction is often a consequence of low energy availability.", "language": "en", "element": "description", "qualifier": "abstract", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.provenance", "value": "Submitted by Paivi Vuorio (paelvuor@jyu.fi) on 2022-05-12T05:44:31Z\nNo. of bitstreams: 0", "language": "en", "element": "description", "qualifier": "provenance", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.provenance", "value": "Made available in DSpace on 2022-05-12T05:44:31Z (GMT). No. of bitstreams: 0\n Previous issue date: 2022", "language": "en", "element": "description", "qualifier": "provenance", "schema": "dc"}, {"key": "dc.format.extent", "value": "95", "language": "", "element": "format", "qualifier": "extent", "schema": "dc"}, {"key": "dc.format.mimetype", "value": "application/pdf", "language": null, "element": "format", "qualifier": "mimetype", "schema": "dc"}, {"key": "dc.language.iso", "value": "fin", "language": null, "element": "language", "qualifier": "iso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.rights", "value": "In Copyright", "language": "en", "element": "rights", "qualifier": null, "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.other", "value": "h\u00e4iriintynyt sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytyminen", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "other", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.other", "value": "hormonitoiminta", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "other", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.other", "value": "kuukautish\u00e4iri\u00f6", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "other", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.other", "value": "naisurheilija", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "other", "schema": "dc"}, {"key": "dc.title", "value": "H\u00e4iriintynyt sy\u00f6misk\u00e4ytt\u00e4ytyminen sek\u00e4 sen yhteydet ravitsemustilaan, kehonkoostumukseen ja hormonitasoihin naisurheilijoilla.", "language": "", "element": "title", "qualifier": null, "schema": "dc"}, {"key": "dc.type", "value": "master thesis", "language": null, "element": "type", "qualifier": null, "schema": "dc"}, {"key": "dc.identifier.urn", "value": "URN:NBN:fi:jyu-202205122663", "language": "", "element": "identifier", "qualifier": "urn", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.ontasot", "value": "Pro gradu -tutkielma", "language": "fi", "element": "type", "qualifier": "ontasot", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.ontasot", "value": "Master\u2019s thesis", "language": "en", "element": "type", "qualifier": "ontasot", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.faculty", "value": "Liikuntatieteellinen tiedekunta", "language": "fi", "element": "contributor", "qualifier": "faculty", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.faculty", "value": "Faculty of Sport and Health Sciences", "language": "en", "element": "contributor", "qualifier": "faculty", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.department", "value": "Liikunta- ja terveystieteet", "language": "fi", "element": "contributor", "qualifier": "department", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.department", "value": "Sport and Health Sciences", "language": "en", "element": "contributor", "qualifier": "department", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.organization", "value": "Jyv\u00e4skyl\u00e4n yliopisto", "language": "fi", "element": "contributor", "qualifier": "organization", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.organization", "value": "University of Jyv\u00e4skyl\u00e4", "language": "en", "element": "contributor", "qualifier": "organization", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.discipline", "value": "Liikuntafysiologia", "language": "fi", "element": "subject", "qualifier": "discipline", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.discipline", "value": "Exercise Physiology", "language": "en", "element": "subject", "qualifier": "discipline", "schema": "dc"}, {"key": "yvv.contractresearch.funding", "value": "0", "language": "", "element": "contractresearch", "qualifier": "funding", "schema": "yvv"}, {"key": "dc.type.coar", "value": "http://purl.org/coar/resource_type/c_bdcc", "language": null, "element": "type", "qualifier": "coar", "schema": "dc"}, {"key": "dc.rights.accesslevel", "value": "openAccess", "language": null, "element": "rights", "qualifier": "accesslevel", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.publication", "value": "masterThesis", "language": null, "element": "type", "qualifier": "publication", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.oppiainekoodi", "value": "5011", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "oppiainekoodi", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "naiset", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "kuukautiset", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "kehonkoostumus", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "energiansaanti", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "sy\u00f6mish\u00e4iri\u00f6t", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "urheilijat", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.format.content", "value": "fulltext", "language": null, "element": "format", "qualifier": "content", "schema": "dc"}, {"key": "dc.rights.url", "value": "https://rightsstatements.org/page/InC/1.0/", "language": null, "element": "rights", "qualifier": "url", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.okm", "value": "G2", "language": null, "element": "type", "qualifier": "okm", "schema": "dc"}]
|