Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen

Tässä työssä tutkittiin neljää sädehoitotekniikkaa eturauhasen sädehoitoon lonkkaproteesillisilla potilailla ja vertailtiin kohdealueen annoksen muutoksia, joita proteesin mahdollinen liike aiheuttaa. Tutkittavat tekniikat käyttivät nykyaikaista kaarihoitotekniikkaa (Volumetric modulated arc therapy...

Full description

Bibliographic Details
Main Author: Nadhum, Miia
Other Authors: Matemaattis-luonnontieteellinen tiedekunta, Faculty of Sciences, Fysiikan laitos, Department of Physics, Jyväskylän yliopisto, University of Jyväskylä
Format: Master's thesis
Language:fin
Published: 2019
Subjects:
Online Access: https://jyx.jyu.fi/handle/123456789/65033
_version_ 1826225768115470336
author Nadhum, Miia
author2 Matemaattis-luonnontieteellinen tiedekunta Faculty of Sciences Fysiikan laitos Department of Physics Jyväskylän yliopisto University of Jyväskylä
author_facet Nadhum, Miia Matemaattis-luonnontieteellinen tiedekunta Faculty of Sciences Fysiikan laitos Department of Physics Jyväskylän yliopisto University of Jyväskylä Nadhum, Miia Matemaattis-luonnontieteellinen tiedekunta Faculty of Sciences Fysiikan laitos Department of Physics Jyväskylän yliopisto University of Jyväskylä
author_sort Nadhum, Miia
datasource_str_mv jyx
description Tässä työssä tutkittiin neljää sädehoitotekniikkaa eturauhasen sädehoitoon lonkkaproteesillisilla potilailla ja vertailtiin kohdealueen annoksen muutoksia, joita proteesin mahdollinen liike aiheuttaa. Tutkittavat tekniikat käyttivät nykyaikaista kaarihoitotekniikkaa (Volumetric modulated arc therapy, VMAT) neljällä eri asetuksella: 1) pelkät VMAT hoitokaaret (VMATonly); 2) VMAT hoitokaaret, joissa proteesin läpi säteilyttämistä estettiin väistösektoreilla (avoidance sectors) (VMATavoid); 3) kuten kohta 2, mutta lisänä proteesin läpi säteilyttävä staattinen hoitokenttä väistösektorin kohdalle (VMAT+stat); 4) VMAT hoitokaaret, joille optimoinnissa annettiin ehto, joka esti lonkkaproteesin läpi kohdealueen säteilyttämisen (VMATautoavoid). Aineistoksi valittiin retrospektiivisesti 15 Tampereen yliopistollisessa sairaalassa jo sädehoidetun potilaan annossuunnittelukuvat. Potilaista viidellä oli lonkkaproteesi oikeassa lonkassa, viidellä vasemmassa lonkassa ja viidellä molemmissa. Kaikille potilaille tehtiin annossuunnitelmat jokaisella neljällä tekniikalla. Proteesin mahdollista liikettä tutkittiin siirtämällä proteesia ventraalisesti ja dorsaalisesti ja suorittamalla annoslaskenta uudestaan samoilla kenttäparametreillä kuin ilman siirtoa. Eri tekniikoita vertailtiin kohdealueen annoskattavuuden, maksimeiden ja kriittisten elinten annoksien osalta. Vertailtavista tekniikoista VMATavoid-tekniikalla kohdealueen annoskattavuus oli huonoin ja kriittisten elinten annokset olivat suurimmat. Proteesin siirto huononsi kohdealueen annosta eniten VMAT+stat-tekniikalla. VMATonly ja VMATautoavoid täyttivät parhaiten annossuunnittelukriteerit, kun huomioitiin proteesin liikkeestä aiheutuvat muutokset. VMATonly säteilyttää lonkkaproteesin läpi enemmän kuin VMATautoavoid. Tämä kasvattaa annosta proteesin pinnassa ja voi mahdollisesti aiheuttaa komplikaatioita esimerkiksi proteesin kiinnittymisessä. Tämän vuoksi VMATautoavoid vaikutti käyttökelpoisimmalta tekniikalta eturauhasen hoitoon lonkkaproteesillisilla potilailla. The main focus of this study was investigate four treatment techniques for prostate cancer patients with hip prosthesis and compare changes in the dose of the target area caused by the possible movement of the prosthesis. The used VMAT (Volumetric modulated arc therapy) treatment planning techniques with four different setups were: 1) full VMAT arcs (VMATonly); 2) full VMAT arcs with avoidance sectors to avoid direct irradiation through the prosthesis (VMATavoid); 3) as in 2, but adding a static field radiating through the prosthesis (VMAT+stat); 4) full VMAT arcs with automated structure avoidance option to avoid irradiation through the prosthesis (VMATautoavoid). Fifteen previously treated prostate patients from TAYS were selected to this study. Five of the patients had the prosthesis in the right hip, five in the left and five had the prosthesis in both hips. Treatment plans were created for all patients using all four techniques. The prosthesis misalignment in the treatment were modelled by transferring the prosthesis using ventral and dorsal constant movements and the dose was recalculated. Using VMATavoid OARs (organs at risk) doses were the highest and the dose coverage of the target area was the poorest. Using VMAT+stat the movement of the prosthesis affected most to the dose in the target area. VMATonly and VMATautoavoid fulfilled best planning criteria, when the prosthesis movement was taken into account. VMATonly radiates through the prosthesis more than VMATautoavoid. This increases the dose on the prosthesis surface and increases the risk of complications in the prosthesis. Thus VMATautoavoid technique is recommended as a planning technique for a prostate cancer with hip prosthesis.
first_indexed 2024-09-11T08:51:52Z
format Pro gradu
free_online_boolean 1
fullrecord [{"key": "dc.contributor.advisor", "value": "Penttil\u00e4, Heikki", "language": "", "element": "contributor", "qualifier": "advisor", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.advisor", "value": "Boman, Eeva", "language": "", "element": "contributor", "qualifier": "advisor", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.author", "value": "Nadhum, Miia", "language": "", "element": "contributor", "qualifier": "author", "schema": "dc"}, {"key": "dc.date.accessioned", "value": "2019-07-11T09:41:49Z", "language": null, "element": "date", "qualifier": "accessioned", "schema": "dc"}, {"key": "dc.date.available", "value": "2019-07-11T09:41:49Z", "language": null, "element": "date", "qualifier": "available", "schema": "dc"}, {"key": "dc.date.issued", "value": "2019", "language": "", "element": "date", "qualifier": "issued", "schema": "dc"}, {"key": "dc.identifier.uri", "value": "https://jyx.jyu.fi/handle/123456789/65033", "language": null, "element": "identifier", "qualifier": "uri", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.abstract", "value": "T\u00e4ss\u00e4 ty\u00f6ss\u00e4 tutkittiin nelj\u00e4\u00e4 s\u00e4dehoitotekniikkaa eturauhasen s\u00e4dehoitoon lonkkaproteesillisilla potilailla ja vertailtiin kohdealueen annoksen muutoksia, joita proteesin mahdollinen liike aiheuttaa. Tutkittavat tekniikat k\u00e4yttiv\u00e4t nykyaikaista kaarihoitotekniikkaa (Volumetric modulated arc therapy, VMAT) nelj\u00e4ll\u00e4 eri asetuksella: 1) pelk\u00e4t VMAT hoitokaaret (VMATonly); 2) VMAT hoitokaaret, joissa proteesin l\u00e4pi s\u00e4teilytt\u00e4mist\u00e4 estettiin v\u00e4ist\u00f6sektoreilla (avoidance sectors) (VMATavoid); 3) kuten kohta 2, mutta lis\u00e4n\u00e4 proteesin l\u00e4pi s\u00e4teilytt\u00e4v\u00e4 staattinen hoitokentt\u00e4 v\u00e4ist\u00f6sektorin kohdalle (VMAT+stat); 4) VMAT hoitokaaret, joille optimoinnissa annettiin ehto, joka esti lonkkaproteesin l\u00e4pi kohdealueen s\u00e4teilytt\u00e4misen (VMATautoavoid). Aineistoksi valittiin retrospektiivisesti 15 Tampereen yliopistollisessa sairaalassa jo s\u00e4dehoidetun potilaan annossuunnittelukuvat. Potilaista viidell\u00e4 oli lonkkaproteesi oikeassa lonkassa, viidell\u00e4 vasemmassa lonkassa ja viidell\u00e4 molemmissa. Kaikille potilaille tehtiin annossuunnitelmat jokaisella nelj\u00e4ll\u00e4 tekniikalla. Proteesin mahdollista liikett\u00e4 tutkittiin siirt\u00e4m\u00e4ll\u00e4 proteesia ventraalisesti ja dorsaalisesti ja suorittamalla annoslaskenta uudestaan samoilla kentt\u00e4parametreill\u00e4 kuin ilman siirtoa.\nEri tekniikoita vertailtiin kohdealueen annoskattavuuden, maksimeiden ja kriittisten elinten annoksien osalta. Vertailtavista tekniikoista VMATavoid-tekniikalla kohdealueen annoskattavuus oli huonoin ja kriittisten elinten annokset olivat suurimmat. Proteesin siirto huononsi kohdealueen annosta eniten VMAT+stat-tekniikalla. VMATonly ja VMATautoavoid t\u00e4yttiv\u00e4t parhaiten annossuunnittelukriteerit, kun huomioitiin proteesin liikkeest\u00e4 aiheutuvat muutokset. VMATonly s\u00e4teilytt\u00e4\u00e4 lonkkaproteesin l\u00e4pi enemm\u00e4n kuin VMATautoavoid. T\u00e4m\u00e4 kasvattaa annosta proteesin pinnassa ja voi mahdollisesti aiheuttaa komplikaatioita esimerkiksi proteesin kiinnittymisess\u00e4. T\u00e4m\u00e4n vuoksi VMATautoavoid vaikutti k\u00e4ytt\u00f6kelpoisimmalta tekniikalta eturauhasen hoitoon lonkkaproteesillisilla potilailla.", "language": "fi", "element": "description", "qualifier": "abstract", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.abstract", "value": "The main focus of this study was investigate four treatment techniques for prostate cancer patients with hip prosthesis and compare changes in the dose of the target area caused by the possible movement of the prosthesis. The used VMAT (Volumetric modulated arc therapy) treatment planning techniques with four different setups were: 1) full VMAT arcs (VMATonly); 2) full VMAT arcs with avoidance sectors to avoid direct irradiation through the prosthesis (VMATavoid); 3) as in 2, but adding a static field radiating through the prosthesis (VMAT+stat); 4) full VMAT arcs with automated structure avoidance option to avoid irradiation through the prosthesis (VMATautoavoid). Fifteen previously treated prostate patients from TAYS were selected to this study. Five of the patients had the prosthesis in the right hip, five in the left and five had the prosthesis in both hips. Treatment plans were created for all patients using all four techniques. The prosthesis misalignment in the treatment were modelled by transferring the prosthesis using ventral and dorsal constant movements and the dose was recalculated.\nUsing VMATavoid OARs (organs at risk) doses were the highest and the dose coverage of the target area was the poorest. Using VMAT+stat the movement of the prosthesis affected most to the dose in the target area. VMATonly and VMATautoavoid fulfilled best planning criteria, when the prosthesis movement was taken into account. VMATonly radiates through the prosthesis more than VMATautoavoid. This increases the dose on the prosthesis surface and increases the risk of complications in the prosthesis. Thus VMATautoavoid technique is recommended as a planning technique for a prostate cancer with hip prosthesis.", "language": "en", "element": "description", "qualifier": "abstract", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.provenance", "value": "Submitted by Miia Hakanen (mihakane@jyu.fi) on 2019-07-11T09:41:49Z\nNo. of bitstreams: 0", "language": "en", "element": "description", "qualifier": "provenance", "schema": "dc"}, {"key": "dc.description.provenance", "value": "Made available in DSpace on 2019-07-11T09:41:49Z (GMT). No. of bitstreams: 0\n Previous issue date: 2019", "language": "en", "element": "description", "qualifier": "provenance", "schema": "dc"}, {"key": "dc.format.extent", "value": "127", "language": "", "element": "format", "qualifier": "extent", "schema": "dc"}, {"key": "dc.format.mimetype", "value": "application/pdf", "language": null, "element": "format", "qualifier": "mimetype", "schema": "dc"}, {"key": "dc.language.iso", "value": "fin", "language": null, "element": "language", "qualifier": "iso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.rights", "value": "In Copyright", "language": "en", "element": "rights", "qualifier": null, "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.other", "value": "annossuunnittelu", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "other", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.other", "value": "VMAT", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "other", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.other", "value": "lonkkaproteesi", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "other", "schema": "dc"}, {"key": "dc.title", "value": "Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden s\u00e4dehoitotekniikan kehitt\u00e4minen", "language": "", "element": "title", "qualifier": null, "schema": "dc"}, {"key": "dc.type", "value": "master thesis", "language": null, "element": "type", "qualifier": null, "schema": "dc"}, {"key": "dc.identifier.urn", "value": "URN:NBN:fi:jyu-201907113616", "language": "", "element": "identifier", "qualifier": "urn", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.ontasot", "value": "Pro gradu -tutkielma", "language": "fi", "element": "type", "qualifier": "ontasot", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.ontasot", "value": "Master\u2019s thesis", "language": "en", "element": "type", "qualifier": "ontasot", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.faculty", "value": "Matemaattis-luonnontieteellinen tiedekunta", "language": "fi", "element": "contributor", "qualifier": "faculty", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.faculty", "value": "Faculty of Sciences", "language": "en", "element": "contributor", "qualifier": "faculty", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.department", "value": "Fysiikan laitos", "language": "fi", "element": "contributor", "qualifier": "department", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.department", "value": "Department of Physics", "language": "en", "element": "contributor", "qualifier": "department", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.organization", "value": "Jyv\u00e4skyl\u00e4n yliopisto", "language": "fi", "element": "contributor", "qualifier": "organization", "schema": "dc"}, {"key": "dc.contributor.organization", "value": "University of Jyv\u00e4skyl\u00e4", "language": "en", "element": "contributor", "qualifier": "organization", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.discipline", "value": "Soveltava fysiikka", "language": "fi", "element": "subject", "qualifier": "discipline", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.discipline", "value": "Applied Physics", "language": "en", "element": "subject", "qualifier": "discipline", "schema": "dc"}, {"key": "yvv.contractresearch.collaborator", "value": "public", "language": "", "element": "contractresearch", "qualifier": "collaborator", "schema": "yvv"}, {"key": "yvv.contractresearch.funding", "value": "0", "language": "", "element": "contractresearch", "qualifier": "funding", "schema": "yvv"}, {"key": "yvv.contractresearch.initiative", "value": "student", "language": "", "element": "contractresearch", "qualifier": "initiative", "schema": "yvv"}, {"key": "dc.type.coar", "value": "http://purl.org/coar/resource_type/c_bdcc", "language": null, "element": "type", "qualifier": "coar", "schema": "dc"}, {"key": "dc.rights.accesslevel", "value": "openAccess", "language": null, "element": "rights", "qualifier": "accesslevel", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.publication", "value": "masterThesis", "language": null, "element": "type", "qualifier": "publication", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.oppiainekoodi", "value": "4023", "language": "", "element": "subject", "qualifier": "oppiainekoodi", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "proteesit", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "lonkka", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "s\u00e4dehoito", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.subject.yso", "value": "eturauhanen", "language": null, "element": "subject", "qualifier": "yso", "schema": "dc"}, {"key": "dc.format.content", "value": "fulltext", "language": null, "element": "format", "qualifier": "content", "schema": "dc"}, {"key": "dc.rights.url", "value": "https://rightsstatements.org/page/InC/1.0/", "language": null, "element": "rights", "qualifier": "url", "schema": "dc"}, {"key": "dc.type.okm", "value": "G2", "language": null, "element": "type", "qualifier": "okm", "schema": "dc"}]
id jyx.123456789_65033
language fin
last_indexed 2025-02-18T10:56:42Z
main_date 2019-01-01T00:00:00Z
main_date_str 2019
online_boolean 1
online_urls_str_mv {"url":"https:\/\/jyx.jyu.fi\/bitstreams\/cb0a91c1-b38e-4517-bbed-d25a24ea6c41\/download","text":"URN:NBN:fi:jyu-201907113616.pdf","source":"jyx","mediaType":"application\/pdf"}
publishDate 2019
record_format qdc
source_str_mv jyx
spellingShingle Nadhum, Miia Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen annossuunnittelu VMAT lonkkaproteesi Soveltava fysiikka Applied Physics 4023 proteesit lonkka sädehoito eturauhanen
title Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen
title_full Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen
title_fullStr Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen
title_full_unstemmed Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen
title_short Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen
title_sort lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen
title_txtP Lonkkaproteesillisten eturauhaspotilaiden sädehoitotekniikan kehittäminen
topic annossuunnittelu VMAT lonkkaproteesi Soveltava fysiikka Applied Physics 4023 proteesit lonkka sädehoito eturauhanen
topic_facet 4023 Applied Physics Soveltava fysiikka VMAT annossuunnittelu eturauhanen lonkka lonkkaproteesi proteesit sädehoito
url https://jyx.jyu.fi/handle/123456789/65033 http://www.urn.fi/URN:NBN:fi:jyu-201907113616
work_keys_str_mv AT nadhummiia lonkkaproteesillisteneturauhaspotilaidensädehoitotekniikankehittäminen